Ongewilde foto's en video's op het internet

Wat is een ongewilde foto/video op internet?

Als iemand zonder jouw toestemming een foto/video van jou op het internet zet, maakt die persoon misbruik van jouw foto/video. Dat is ook het geval als iemand je foto/video ongevraagd rondstuurt in een appgroep. Je kunt dit zien als een vorm van 'online shaming'.

Online shaming

Een ongewilde foto/video op het internet kan een naaktfoto/video zijn. Het kan ook een foto/video zijn waarop je dronken te zien bent. Of waarop te zien is dat je een date hebt, of wat je seksuele identiteit is. Ook een verspreidde foto/video waarop je geen hoofddoek draagt kan jou in verlegenheid brengen of kwetsen. Anderen kunnen jou hiermee pesten, vernederen, buitensluiten, discrimineren of op een andere manier schade mee aandoen. Vaak op sociale media.

Doxing

Als iemand foto’s/video’s van jou deelt die privé waren, kan jou dat beschadigen. Zeker wanneer die persoon ze in combinatie met jouw telefoonnummer, sociale-media-accounts of adres verspreidt. Of je school of werkplek. In dat geval heb je ook te maken met doxing. Mensen kunnen jou dan ook offline opzoeken en lastigvallen. Meer informatie hierover staat op de pagina Doxing.

Hoe komt iemand aan je foto/video?

Iemand kan je foto/video stelen door in te breken in je computer, telefoon of sociale-media-accounts. Op deze pagina over hacking lees je wat je dan kunt doen. Iemand kan ook via via aan jouw foto/video komen of je profielfoto van sociale media gebruiken. Of iemand heeft stiekem een foto/video van jou gemaakt. Het kan ook dat je de foto/video zelf naar de ander hebt gestuurd, in goed vertrouwen. De ontvanger maakt daar dan misbruik van.

Soms vraagt iemand je om een foto/video te maken in ruil voor geld of giftcards. De ontvanger kan deze dan zonder jouw toestemming verspreiden. Als een volwassene naaktbeelden aan een minderjarige vraagt of deze ontvangt, is de volwassene strafbaar bezig.

Bewerkte of neppe foto/video

Soms bewerken mensen een foto/video met Photoshop of deepfake-technieken. Deepfake is een verzamelnaam voor computerprogramma's waarmee je nep foto's en video’s kunt maken. Deze foto's en video's lijken soms zo echt dat je niet doorhebt dat het om deepfake gaat.

Je hebt drie soorten van deepfake. Bij de eerste worden gezichten verwisseld/vervangen. Bij de tweede laat je mensen (met bestaande beelden) iets zeggen wat ze nooit gezegd hebben. Bij de laatste soort worden gezichten helemaal nieuw gemaakt.

Het lijkt dan alsof jij erop staat, terwijl dat niet zo is. Een bewerkte of neppe foto/video kan precies dezelfde negatieve gevolgen voor je hebben als een echte foto/video van jou.

Voorbeelden van misbruik met foto’s/video’s:

• Sexting-misbruik: Als iemand ongewenst jouw naaktbeelden verspreidt nadat jij deze via sexting hebt gestuurd. Met sexting zelf is niks mis! Het kan leuk, grappig, romantisch en spannend zijn. Maar de ander mag jouw foto’s/video’s nooit delen zonder jouw toestemming. Meer informatie staat op de pagina Sexting: toestemming, wensen, grenzen en respect.

• Shame-sexting: Als iemand naaktbeelden van jou verspreidt met als doel om jou in verlegenheid te brengen of te pesten. Bedenk altijd: de verspreider hoort zich te schamen en zit fout, jij niet!

• Exposen: Als iemand je in het openbaar te schande maakt door je (bewerkte) foto’s/video’s over jou te delen. Of berichten die niet kloppen. Dit gebeurt vaak in ‘expose-groepen’ en op online forums. Als het gaat om seksueel getinte foto's en video's, heet het 'seksueel exposen'. Het doel van exposen is om je te vernederen en je een slechte naam te bezorgen. Let op: exposen betekent onthullen. Daardoor lijkt het misschien alsof de afgebeelde persoon iets verkeerds heeft gedaan. Dat is nooit zo!

• Sextortion: Als iemand jouw naaktbeelden heeft, of zegt te hebben, en je dwingt om geld te geven. Of om mee te werken aan criminele activiteiten. Of om nog meer foto’s/video’s te sturen. Of om af te spreken voor seks. Doe je dit niet, dan zegt de dader je naaktbeelden met anderen te delen. Dit wordt ook wel chantage met seksueel beeldmateriaal genoemd. Heb je hiermee te maken? Bekijk dan ook deze pagina over sextortion.

• Bedreiging: Als iemand jouw foto’s/video’s misbruikt om je onder druk te zetten om iets te doen wat je niet wilt. Deze persoon dreigt de beelden anders door te sturen of online te zetten. 'Ik gooi je op Telegram als je niet met me afspreekt' is een voorbeeld van een bedreiging.

• Nepprofiel: Als iemand met jouw foto/video een nepprofiel aanmaakt en zich voordoet als jou. Meer informatie hierover staat op de pagina Nepprofiel.

• Delen op pornosite: Als iemand jouw foto’s/video’s op een pornosite plaatst. Terwijl de beelden alleen voor privégebruik waren. Of zonder jouw toestemming zijn gemaakt. Hier lees je wat je kunt doen als iemand je foto/video op een pornosite heeft gezet.

• Cyberstalking: Als iemand jouw foto’s/video’s misbruikt om jou en anderen op het internet ernstig lastig te vallen. Op deze pagina over cyberstalking vind je tips.

Neppe bedreigingen

Een bedreiging met jouw (naakt)foto/video kan ook pure bluf zijn. Dan zegt iemand naaktbeelden van jou te hebben gemaakt terwijl je porno zou hebben gekeken. In een e-mail vraagt deze persoon om geld, in ruil voor het verwijderen van de naaktbeelden. Ga hier niet op in, het is niet waar! Hier lees je meer over neppe afpersberichten.

Zelf ongewilde foto’s/video’s ontvangen

Soms ontvang je een ongewilde foto/video van iemand anders. Bijvoorbeeld via een groepsapp. Dat kunnen foto’s of video’s zijn van iemand die je persoonlijk kent, of van onbekenden. Het is niet oké om zonder toestemming foto's en video's naar iemand te versturen. Dat kan ook strafbaar zijn. Voor de ontvanger is het ongemakkelijk om te zien. Je kunt flink schrikken van een ongevraagde dickpic of filmpje van extreem geweld.

Heb jij hiermee te maken? Sla deze foto’s/video’s zelf niet op en deel ze niet online. Verwijder ze van je telefoon en computer. Meer tips vind je op de pagina Ongewilde foto's en video's ontvangen. Wil je de afgebeelde persoon steunen? Bekijk dan ook deze pagina met adviezen.

Dit wil je weten over ongewilde foto’s/video’s op internet

Verspreidt iemand zonder jouw toestemming een foto/video van jou? Dan maakt diegene misbruik van jouw foto/video. Dit kan een naaktfoto/video zijn, of een andere foto/video die je niet wilt delen. Het kan ook gaan om een bewerkte foto/video van jou. Met dat beeld kunnen anderen jou lastigvallen. Soms krijg je een ongewilde foto/video van iemand anders doorgestuurd. Dit is niet oké, het kan ook strafbaar zijn!

Niet jouw schuld

Helaas gebeurt het vaak dat mensen ongewilde foto’s/video’s verspreiden. Je bent dus niet de enige die hier last van heeft. Misschien voel je schaamte, stress, angst of minder zelfvertrouwen. Of denk je dat het je eigen schuld is. Maar het is niet jouw schuld!

Praat erover

Misschien durf je aan niemand te vertellen dat er zonder jouw toestemming (bewerkte) foto’s/video’s van jou online zijn gezet. Praat er toch over, met je ouders/opvoeders, broer of zus, docent of iemand anders die je vertrouwt. Zo blijf je er niet alleen mee zitten en kunnen jullie samen naar een oplossing zoeken. Vind je dit moeilijk? Tips over hoe je iets kunt vertellen aan een volwassene, vind je op deze pagina met adviezen over gesprekken voeren.

Misschien kun je niet bij je ouders/opvoeders terecht voor steun. Bijvoorbeeld omdat sommige onderwerpen taboe zijn binnen jouw gezin. Misschien ben je bang dat je ouders/opvoeders boos worden op jou. Je kunt altijd (gratis en anoniem) met iemand van Helpwanted chatten.

Ga er niet op in

Als je wordt gechanteerd met een foto/video, doe dan niet wat de dader vraagt. Ook al klinkt het heel dwingend of overtuigend. Dit heet 'sextortion' en hier lees je wat je ertegen kunt doen.

Vraag hulp

Er is hulp. Heeft iemand van jouw school je foto/video zonder toestemming verspreid? Praat er dan over met een volwassene van school. School is verplicht jou te helpen. Helpwanted kan helpen de foto/video offline te halen. Ontdek ook andere ondersteunende organisaties en handige websites op deze informatieve pagina.

Het mag niet

Meld de verspreider van de foto/video bij de beheerder van het online platform waarop de foto/video staat. Rapporteer de foto/video. Hier lees je hoe je dat doet op sociale media. Maak wel eerst screenshots van waar de ongewilde foto/video door iemand is gedeeld en verzamel bewijs. Ontdek hoe je dit doet op deze pagina over bewijsverzameling.

Je kunt ook melding of aangifte doen van het ongewild verspreiden van jouw foto’s/video’s bij de politie. Als de dader een naaktfoto/video van jou heeft, maakt deze zich schuldig aan kinderporno.

Bedenk met wie je chat

Online kunnen mensen zich gemakkelijk voordoen als iemand anders. Soms zijn mensen veel ouder dan jij, of hebben kwade bedoelingen. Ook als iemand van je eigen leeftijd is, kan deze kwade bedoelingen hebben. Staat jouw camera standaard aan tijdens het chatten of streamen? Anderen kunnen dan opnames van jou maken, terwijl je dat misschien niet wil. Lees hier handige tips om te checken met wie je chat.

Check je privacy-instellingen

Het is moeilijker om in te breken in jouw accounts en je foto’s/video’s te stelen als je anoniem blijft online. Gebruik hiervoor op elk platform een andere gebruikersnaam en wachtwoord. Deel deze gegevens met niemand. En noem niet je echte naam, leeftijd of woonplaats.

Je kunt de instellingen van je sociale media zo aanpassen dat vreemden geen contact met je kunnen opnemen. Dan word je hopelijk minder lastiggevallen door anderen die je foto/video hebben gezien. Bekijk onze sociale-media-handleidingen voor instructies. Bezoek ook eens veiliginternetten.nl.

Ongewilde foto’s/video’s veroorzaken klachten

Als iemand een (nep)foto/video van jou online zet of doorstuurt, kun je daar buikpijn of hoofdpijn van krijgen. Of je kunt niet meer slapen ‘s nachts. Het kan onveilig voelen dat iemand zonder jouw toestemming een foto/video van jou misbruikt. Je kunt gevoelens van angst, stress, schuld, onzekerheid, of schaamte hebben. Of woede, machteloosheid en eenzaamheid. Je kunt ook verdriet voelen als de bedoelingen van degene met wie je leuk online contact had niet oké blijken. Dat is begrijpelijk. Op de lange termijn kunnen deze gevoelens leiden tot mentale klachten, depressies, suïcidaliteit en posttraumatische stress.

Grote gevolgen

Je kunt negatief over jezelf gaan denken. Daardoor kan het slecht gaan op school of met je werk. Het kan ook invloed hebben op je relaties. De foto/video die van jou is gedeeld, kan je een slechte naam bezorgen. Sommige slachtoffers krijgen te maken met intimiderende of gewelddadige acties vanuit de familie en vanuit mensen die ze niet kennen, die hun gegevens hebben van sites of uit appgroepen waar de foto/video is gedeeld.

Niet jouw schuld

Als iemand zonder jouw toestemming een foto/video van jou deelt online, durf je misschien niemand meer te vertrouwen. Of je durft de deur niet meer uit te gaan. Misschien krijg je ook te maken met victim blaming. Anderen twijfelen dan aan jouw kant van het verhaal. Of vinden dat het je eigen schuld is. Bedenk altijd: het is nooit jouw schuld! En weet dat al jouw gevoelens normaal zijn. Meer informatie staat op de pagina Victim blaming. Als je veel piekert, bekijk dan ook deze anti-piekertips.

Praten lucht op

Het kan erg opluchten om er met iemand over te praten. Aan je huisarts of praktijkondersteuner kun je met een gerust hart alles vertellen. Zij hebben beroepsgeheim. Dit betekent dat zij jouw verhaal niet aan iemand anders mogen doorvertellen. Voor hulp bij klachten na een verspreide naaktfoto/video kun je ook contact opnemen met het Centrum Seksueel Geweld. Bovendien kun je altijd chatten met iemand van Helpwanted.

Goed om te weten

Als iemand zonder jouw toestemming een (nep)foto/video van jou online verspreidt of doorstuurt, kan dit strafbaar zijn. Mensen mogen geen beelden van jou delen als ze hadden kunnen weten dat dit nadelig is voor jou. Soms kun je geen aangifte doen, maar wel een rechtszaak aanspannen.

In sommige gevallen zijn websites, of sociale mediaplatforms, verplicht om een foto/video te verwijderen. In de Europese Unie bestaat namelijk het recht om vergeten te worden. Dit wordt het 'recht op vergetelheid' genoemd. Als je jonger bent dan zestien jaar, moet het platform de foto/video altijd verwijderen als jij dat wilt. Dit is vastgelegd in de Europese privacywetgeving, de 'Algemene Verordening Persoonsgegevens (AVG)'. Lees meer over het recht om vergeten te worden.

Strafbaar of niet?

Degene die een (nep)foto/video van jou op het internet deelt, kan strafbaar zijn. Dit is het geval als er sprake is van belediging, smaad en/of laster. De gedeelde foto/video kan ook misbruikt worden voor afpersing, bedreiging en cyberstalking. Dat is ook strafbaar. Net als het misbruiken van naaktbeelden. Als jij op de foto/video minderjarig bent, is er mogelijk ook sprake van kinderporno. Hiermee kun je naar de politie gaan.

Civiele rechtzaak

Is van deze strafbare feiten geen sprake? Maar is jouw gezicht wel herkenbaar op de foto/video? Dan kun je terugvallen op het portretrecht of het zien als privacyinbreuk. Deze vallen niet onder het strafrecht. Daarom kun je hiervan geen aangifte doen. Wel kun je een civiele zaak starten. Dit is een rechtszaak van de ene burger tegen een andere burger. Huur hiervoor een advocaat in. Kun je geen advocaat betalen? Vraag dan via deze site een vergoeding voor de kosten aan. Het Juridisch Loket biedt gratis eerste hulp bij juridische vragen.

Artikel 12-procedure

Besluit het Openbaar Ministerie (OM) om de verdachte niet te vervolgen? Soms kun je dit toch afdwingen via een ‘artikel 12-procedure’. Dit is een klachtbrief naar het gerechtshof. Het gerechtshof besluit dan of de verdachte toch voor de rechter moet komen. Slachtofferhulp legt de artikel 12-procedure verder uit.

Melding of aangifte

Van strafbare feiten kun je melding doen of aangifte. Bel eerst naar het algemene nummer van de politie (0900-8844) en vertel je verhaal. Verzamel zoveel mogelijk bewijs voordat je aangifte doet. Bekijk onze tips over bewijs verzamelen.

Het is belangrijk om met de politie af te stemmen of jouw foto's/video's al van internet verwijderd kunnen worden. Te snelle verwijdering kan namelijk een politie-onderzoek belemmeren.

Slachtofferhulp

Wil je begeleid worden bij de aangifte? Neem dan contact op met Slachtofferhulp. Je kunt gratis bij hun terecht voor emotionele steun, hulp in het strafproces en ondersteuning bij het vergoed krijgen van je schade.

Jonger dan dertien?

Iedereen mag aangifte doen van een misdrijf. Ben je jonger dan dertien? Dan neemt de politie altijd contact op met je ouders/opvoeders. Tenzij de aangifte over hen gaat. Wil je liever niet zelf aangifte doen? Je ouders of verzorgers kunnen het ook voor jou doen. Lees op deze pagina hoe aangifte of melding doen werkt.