Online oplichting en (dating)fraude

Wat is online oplichting en (dating)fraude?

Er is sprake van online oplichting en (dating)fraude wanneer mensen op internet zijn bedrogen of misleid. Vaak doen cybercriminelen dit om zo bijvoorbeeld geld van hun slachtoffer te krijgen.

Hoe gebeurt het?

Het internet maakt het makkelijker voor mensen om informatie te vinden en misbruiken, en nieuwe technieken maken het nog makkelijker om anderen te misleiden. Mensen kunnen op verschillende manieren benaderd worden, zoals via sociale media of een datingsite, maar ook door middel van een computervirus of hack. Meer informatie daarover staat op de pagina Account gehackt.

De daders zijn vaak mensen die zich achter een nepprofiel verschuilen of zich online voordoen als iemand anders (identiteitsfraude). Het doel is doel anderen te bedriegen of op te lichten. Ze gaan slim te werk en zijn getraind om verhalen te verzinnen en tegen je te liegen.

Vormen die veel voorkomen

Er ontstaan steeds weer nieuwe vormen van online oplichting en (dating)fraude. Heb je hiermee te maken? Bezoek dan ook de Fraudehelpdesk en ontdek wat je ertegen kunt doen.

Hieronder lees je meer over vormen van online oplichting en datingfraude die veel voorkomen.

• Datingfraude
  Je hebt romantisch contact met iemand via internet. Die persoon woont bijna altijd in het buitenland en doet zich voor als iemand anders. Als jullie romantische relatie sterk genoeg lijkt, heeft deze persoon opeens problemen met geld. Deze oplichter vraagt je bijvoorbeeld om geld over te maken of een rekening af te sluiten. Of om een pakketje te ontvangen/versturen waarvoor je (achteraf) moet betalen. De oplichter kan goed liegen en zorgt ervoor dat je verliefd wordt. Daarna hoor je niets meer: je bent opgelicht. Voor slachtoffers is het achteraf vaak moeilijk te geloven dat ze zijn opgelicht.

  Er is nog een andere vorm van datingfraude. Daarbij vraagt de oplichter of jullie via een andere datingsite door kunnen gaan met het contact. Op die andere site probeert de oplichter je zo lang mogelijk aan de praat te houden. Voor elk berichtje op de chat moet je betalen. De datingsite verdient zo veel geld en de oplichter met het nepprofiel krijgt hier een deel van.

• Afpersmail met ‘opgenomen beelden’
  Je ontvangt een e-mail van iemand die zegt je computer gehackt te hebben. Deze persoon zegt beelden van jou te hebben opgenomen terwijl je naar porno keek. Als je niet doet wat die persoon vraagt, worden de beelden (zogenaamd) online gedeeld. Maar de verzender heeft jouw computer helemaal niet gehackt. De uitspraken zijn niet waar en de e-mail klopt dus niet. Lees hier meer over neppe afpersberichten.

• Phishing
  Cybercriminelen proberen je inloggegevens, creditcardinformatie of pincodes te vinden. Dit doen ze door je via een linkje naar een nep-website te leiden. Daar moet je je inlogcode of wachtwoord invullen. Omdat de cybercriminelen meekijken, kunnen ze je gegevens stelen. Ze kunnen ook je online identiteit overnemen. Dit heet identiteitsfraude. Met jouw identiteit proberen ze dan anderen op te lichten.

• Oplichting via een ‘modellenbureau’
  Iemand die (zogenaamd) bij een modellenbureau werkt, zoekt contact met jou. Deze oplichter zegt dat je misschien wel model zou kunnen worden. Maar eerst moet je (naakt)foto’s/video’s sturen naar de ‘modellenscout’.

  Er zijn ook nep-modellenbureaus actief die direct om inschrijfgeld vragen. Dat klopt niet! Heb jij foto’s/video’s doorgestuurd naar een online 'modellenscout' en vertrouw je het niet? Meer informatie staat op de pagina Ongewilde foto's en video's op internet.

Dit wil je weten over online oplichting en (dating)fraude

Wordt jouw identiteit door iemand anders op het internet gebruikt? Licht iemand mensen op vanuit jouw naam? Word je bedrogen via een datingsite? Dan ben je slachtoffer van online oplichting of (dating)fraude. Dit is niet oké! Wat deze cybercriminelen doen is strafbaar.

Het is niet jouw schuld

Helaas komt oplichting en (dating)fraude veel voor op het internet. Je bent dus niet de enige die hier last van heeft. Misschien voel je schaamte, stress, angst of minder zelfvertrouwen. Misschien denk je dat het je eigen schuld is. Maar het is niet jouw schuld!

Praat erover

Praat erover met je ouders/opvoeders, broer of zus, docent of iemand anders die je vertrouwt. Zo blijf je er niet alleen mee zitten en kunnen jullie samen naar een oplossing zoeken. Vind je dit moeilijk? Tips over hoe je iets kunt vertellen aan een volwassene, vind je op deze pagina met adviezen over gesprekken voeren.

Misschien kun je niet bij je ouders/opvoeders terecht voor steun. Bijvoorbeeld omdat sommige onderwerpen taboe zijn binnen jouw gezin. Misschien ben je bang dat je ouders/opvoeders boos worden op jou. Je kunt altijd (gratis en anoniem) met iemand van Helpwanted chatten.

Ga er niet in mee

Doe niet wat de fraudeur van je vraagt. Deel je bankgegevens niet, stuur geen foto's of video's. Ook al klinkt het verzoek nog zo dwingend of overtuigend. Oplichters en fraudeurs zijn getraind om jou te bedriegen en kunnen goed liegen.

Vraag hulp

Er is hulp. Denk je dat iemand van jouw school fraude pleegt of jou online oplicht? Praat er dan over met een volwassene van school. School is verplicht jou te helpen. Vraag ook hulp aan iemand die je vertrouwt als je bijvoorbeeld al geld hebt overgemaakt en bent opgelicht. Ontdek ook andere ondersteunende organisaties en handige websites op deze informatieve pagina.

Het mag niet

Online oplichting en (dating)fraude is verboden. Meld de fraudeur bij de beheerder van het platform waar jullie contact is ontstaan. Blokkeer diegene, zodat deze je niet meer kan lastigvallen. Hier lees je hoe je dat doet op sociale media. Maak wel eerst screenshots van de oplichting en fraude en verzamel bewijs. Leer hoe je dit doet op deze pagina over bewijsverzameling.

Je kunt ook een melding of aangifte doen van oplichting en (dating)fraude bij de politie.

Bedenk met wie je chat

Op het internet kunnen mensen zich gemakkelijk voordoen als iemand anders. Soms zijn mensen stiekem veel ouder dan jij. Soms hebben ze kwade bedoelingen. Ook als iemand van je eigen leeftijd is, kan deze kwade bedoelingen hebben. Staat jouw camera standaard aan tijdens het chatten of streamen? Anderen kunnen hier opnames van maken, terwijl je dat misschien niet wil. Lees hier handige tips om te checken met wie je chat.

Check je privacy-instellingen

Voor fraudeurs is het moeilijker om in te breken in jouw account als je anoniem blijft online. Ook maken ze zo minder makkelijk een nepprofiel aan vanuit jouw naam. En kunnen ze minder makkelijk informatie over jou vinden. Gebruik hiervoor op elk platform een andere gebruikersnaam en wachtwoord. Deel deze gegevens met niemand. En noem niet je echte naam, leeftijd of woonplaats.

Je kunt de instellingen van je sociale media zo aanpassen dat vreemden geen contact met je kunnen opnemen. Bekijk onze sociale-media-handleidingen voor instructies. Bezoek ook eens veiliginternetten.nl.

Online oplichting en (dating)fraude veroorzaken klachten

Als je te maken hebt met online oplichting of (dating)fraude, kun je daar buikpijn of hoofdpijn van krijgen. Of je kunt niet meer slapen ‘s nachts. Het voelt onveilig dat iemand zich online voordoet als jou. Of je voorliegt. Je kunt ook verdrietig zijn als degene met wie je leuk online contact had slechte bedoelingen blijkt te hebben. Dat is begrijpelijk. Ook angst, stress, schuld, onzekerheid of schaamte kun je voelen. Of woede, machteloosheid en eenzaamheid. Op de lange termijn kunnen deze gevoelens leiden tot mentale klachten, depressies, suïcidaliteit en posttraumatische stress.

Grote gevolgen

Je kunt negatief over jezelf gaan denken. Daardoor kan het slecht gaan op school of met je werk. Je kunt ook geldzorgen krijgen als je bankrekening is misbruikt. Of als je geld hebt overgemaakt naar de fraudeur.

Niet jouw schuld

Online oplichting en (dating)fraude kunnen ervoor zorgen dat je niemand meer durft te vertrouwen. Of je durft de deur niet meer uit te gaan. Misschien krijg je ook te maken met victim blaming. Anderen twijfelen dan aan jouw kant van het verhaal. Of vinden dat het je eigen schuld is. Bedenk altijd: het is nooit jouw schuld! En weet dat al jouw gevoelens normaal zijn. Meer informatie staat op de pagina Victim blaming. Als je veel piekert, bekijk dan ook deze anti-piekertips.

Praten lucht op

Het kan erg opluchten om er met iemand over te praten. Aan je huisarts of praktijkondersteuner kun je met een gerust hart alles vertellen. Zij hebben beroepsgeheim. Dit betekent dat zij jouw verhaal niet aan iemand anders mogen doorvertellen. Je kunt ook altijd chatten met iemand van Helpwanted. Of de Fraudehelpdesk benaderen.

Goed om te weten

Het misbruiken van persoonsgegevens is niet toegestaan. (Online) identiteitsfraude is dus strafbaar. Vaak pleegt de fraudeur identiteitsfraude samen met andere strafbare zaken. Denk aan diefstal, of valsheid in geschrifte.

Strafbaar of niet?

Identiteitsfraude is strafbaar. Ook oplichting of poging tot oplichting zijn allebei strafbaar. Wel moet de fraudeur al begonnen zijn met oplichten. Als de fraudeur zelf stopt, is diegene niet meer strafbaar. Op de site van de politie lees je meer over wat er strafbaar is op het internet.

Melding of aangifte

Van strafbare feiten kun je melding doen of aangifte. Bel eerst naar het algemene nummer van de politie (09 00-88 44) en vertel je verhaal. Verzamel zoveel mogelijk bewijs voordat je aangifte doet. Bekijk onze tips over bewijs verzamelen.

Slachtofferhulp

Wil je begeleid worden bij de aangifte? Neem dan contact op met Slachtofferhulp. Je kunt gratis bij hun terecht voor emotionele steun, hulp in het strafproces en ondersteuning bij het vergoed krijgen van je schade.

Jonger dan dertien

Iedereen mag aangifte doen van een misdrijf. Ben je jonger dan dertien? Dan neemt de politie altijd contact op met je ouders/opvoeders. Tenzij de aangifte over hen gaat. Wil je liever niet zelf aangifte doen? Je ouders of verzorgers kunnen het ook voor jou doen. Lees op deze pagina hoe aangifte of melding doen werkt.